การผ่าตัดไส้เลื่อนอาจฟังดูน่ากังวลสำหรับหลาย ๆ คน แต่ในความเป็นจริงแล้ว การผ่าตัดไส้เลื่อนเป็นกระบวนการรักษาที่มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพสูง ยิ่งในปัจจุบันที่เทคโนโลยีทางการแพทย์ค่อนข้างก้าวหน้า ทำให้การผ่าตัดสามารถทำได้อย่างรวดเร็ว แผลเล็ก เสียเลือดน้อย ช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้ไวขึ้น ทั้งยังลดภาวะแทรกซ้อนและโอกาสเกิดซ้ำอีกด้วย เพื่อไม่ให้เกิดความกังวลจนเกินไป บทความนี้จะพาไปรู้จักวิธีผ่าตัดไส้เลื่อน พร้อมตอบข้อสงสัยเกี่ยวกับไส้เลื่อนกัน
Key Takeaways
- ผู้ป่วยไส้เลื่อนจะมีก้อนบวมเกิดขึ้นตามตำแหน่งที่เป็นไส้เลื่อน ซึ่งเกิดได้หลายบริเวณ แต่ที่พบได้บ่อยที่สุด คือ ไส้เลื่อนขาหนีบ โดยมักมีอาการปวดที่ก้อนร่วมด้วย โดยเฉพาะเวลาไอ เบ่ง ก้มตัว หรือยกของหนัก หรือบางคนอาจไม่ปวดก็ได้เช่นกัน
- ไส้เลื่อนไม่สามารถหายเองได้ และหากปล่อยไว้โดยไม่รักษาด้วยการผ่าตัดไส้เลื่อน อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น ไส้เลื่อนติดคา (Incarcerated hernia) ซึ่งอาจก่อให้เกิดลำไส้อุดตัน ขาดเลือดไปเลี้ยง จนไส้เน่าได้
- การดูแลตนเองหลังผ่าตัดไส้เลื่อนเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก เพราะช่วยให้แผลหายเร็ว ลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน รวมถึงลดโอกาสการเป็นไส้เลื่อนซ้ำอีกด้วย
สารบัญบทความ
- ไส้เลื่อน คืออะไร มีอาการอย่างไรบ้าง?
- ทำไมต้องผ่าตัดรักษาไส้เลื่อน โรคนี้หายเองได้ไหม?
- ผ่าตัดไส้เลื่อน มีกี่ประเภท?
- ข้อควรปฏิบัติหลังผ่าตัดไส้เลื่อน ให้ฟื้นตัวเร็ว แผลสมานไว
- ผ่าตัดไส้เลื่อน เกิดผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อนอะไรได้บ้าง?
- ผ่าตัดไส้เลื่อน ไม่อันตรายอย่างที่คิด ผ่าแบบส่องกล้องแผลเล็กกว่า ฟื้นตัวได้ไว
- คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการผ่าตัดไส้เลื่อน
ไส้เลื่อน คืออะไร มีอาการอย่างไรบ้าง?
โรคไส้เลื่อน (Hernia) เกิดจากอวัยวะภายใน เช่น ลำไส้หรือเนื้อเยื่อไขมัน ยื่นออกมาผ่านทางผนังหน้าท้องที่อ่อนแอ ทำให้ผู้ป่วยมีก้อนนูนผิดปกติ สามารถเกิดขึ้นได้หลายตำแหน่ง เช่น ไส้เลื่อนขาหนีบ (Inguinal hernia) ซึ่งเป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด ไส้เลื่อนกะบังลม (Hiatal hernia) หรือไส้เลื่อนที่เกิดหลังผ่าตัด (Incisional hernia) เป็นต้น
นอกจากนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดหน่วง ๆ เวลาไอ เบ่ง ก้มตัว หรือยกของหนัก แล้วปวดน้อยลงเมื่อดันก้อนกลับเข้าไปหรือนอนราบ ในรายที่ไส้เลื่อนบริเวณกะบังลม อาจรู้สึกเจ็บหน้าอก เป็นกรดไหลย้อนร่วมด้วย แต่บางคนอาจไม่รู้สึกปวด มีแค่ก้อนตุงก็ได้เช่นกัน จึงควรหมั่นสังเกตอาการตนเองเพื่อเข้ารับการผ่าตัดไส้เลื่อนได้อย่างทันท่วงที
ทำไมต้องผ่าตัดรักษาไส้เลื่อน โรคนี้หายเองได้ไหม?
ไส้เลื่อน หายเองได้ไหม? เมื่อโรคเกิดขึ้นแล้วจะไม่สามารถหายได้เองหรือรักษาได้ด้วยการทานยา หากปล่อยไว้นานไม่รีบรักษาด้วยการผ่าตัดไส้เลื่อน เมื่อโรครุนแรงขึ้น จะทำให้เกิดภาวะไส้เลื่อนกลับเข้าที่เดิมไม่ได้ (Incarcerated hernia) เสี่ยงไส้เน่าจากการขาดเลือดไปเลี้ยง (Strangulated hernia) หรือลำไส้อุดตัน (Intestinal obstruction) ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องและอาเจียนรุนแรง ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนอันตรายถึงชีวิต ต้องเข้ารับการผ่าตัดไส้เลื่อนโดยเร็วที่สุด
ผ่าตัดไส้เลื่อน มีกี่ประเภท?
วิธีรักษาไส้เลื่อนที่มีประสิทธิภาพ คือ การผ่าตัดไส้เลื่อน ซึ่งสามารถแบ่งได้ 3 วิธีหลัก ๆ ดังนี้
ผ่าตัดไส้เลื่อนแบบผ่าเปิดหน้าท้อง
การผ่าตัดเปิดหน้าท้อง (Open repair) เป็นการผ่าตัดไส้เลื่อนแบบดั้งเดิม โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดเปิดผิวหนังบริเวณที่เกิดไส้เลื่อนความยาวประมาณ 2-3 นิ้ว เพื่อตัดถุงไส้เลื่อนออก จากนั้นทำการเย็บซ่อมแซมผนังด้วยเทคนิคเย็บปิดด้วยกล้ามเนื้อ หรือใช้สกรูยึดตาข่ายสังเคราะห์ (Mesh) เข้ากับผนังกล้ามเนื้อหน้าท้อง เพื่อเสริมความแข็งแรงให้มากขึ้น ช่วยลดโอกาสในการเกิดซ้ำ
วิธีผ่าตัดไส้เลื่อนแบบดั้งเดิมนี้ สามารถทำได้ในผู้ป่วยเกือบทุกราย ค่าใช้จ่ายต่ำ แต่หลังผ่าตัดไส้เลื่อน ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บแผลค่อนข้างมาก ฟื้นตัวช้า อาจใช้เวลา 1-2 สัปดาห์ กว่าแผลจะหายเจ็บ แล้วจึงกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ
ผ่าตัดไส้เลื่อนแบบส่องกล้อง (MIS)
การผ่าตัดส่องกล้องแบบ Minimal Invasive surgery หรือ MSI เป็นการผ่าตัดรูปแบบใหม่ โดยแพทย์จะเจาะรูเล็ก ๆ สำหรับใส่กล้องให้มีความยาว 1 ซม. และเจาะอีกสองรูยาว 0.5 ซม. สำหรับใส่เครื่องมือ เพื่อทำการดึงถุงไส้เลื่อนให้กลับเข้าไปในช่องท้อง จากนั้นตรึงตาข่ายสังเคราะห์เข้ากับกล้ามเนื้อด้วยหมุดเย็บ 3-4 ตัวเหมือนการผ่าตัดไส้เลื่อนแบบดั้งเดิม แล้วนำเครื่องมือออก เย็บแผลปิด เป็นอันเสร็จสิ้น
วิธีนี้จะมีแผลผ่าตัดไส้เลื่อนขนาดเล็ก ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บน้อยลง ช่วยลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด สามารถซ่อมแซมไส้เลื่อนขาหนีบได้ทุกชนิด ทั้งยังใช้เวลาพักฟื้นสั้น โดยอยู่โรงพยาบาลเพียง 1-2 วัน และกลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านอีก 5-7 วัน ก็กลับไปทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ตามเดิม
ผ่าตัดไส้เลื่อนโดยใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดดาวินชี
เป็นเทคนิคการผ่าตัดไส้เลื่อนที่ใช้แขนกลหุ่นยนต์เข้ามาช่วย เมื่อทำการเจาะรูที่หน้าท้อง 3 รูเพื่อสอดเครื่องมือเข้าไปแล้ว แพทย์จะควบคุมเครื่องมือผ่าน Console และทำการผ่าตัดผ่านจอที่แสดงอวัยวะภายในแบบ 3 มิติซึ่งมีความคมชัดสูง ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดภาวะแทรกซ้อนได้ดี
ข้อควรปฏิบัติหลังผ่าตัดไส้เลื่อน ให้ฟื้นตัวเร็ว แผลสมานไว
หลังการผ่าตัดไส้เลื่อน ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามคำแนะนำหลังผ่าตัดไส้เลื่อนของแพทย์อย่างเคร่งครัด จะช่วยให้แผลหายเร็ว ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน และกลับไปใช้ชีวิตตามปกติได้เร็วขึ้น โดยสามารถปฏิบัติได้ ดังนี้
- ระวังไม่ให้แผลเปียกน้ำ ไม่แกะเกาแผล จนกว่าจะตัดไหม
- หลีกเลี่ยงการออกแรงเบ่งขณะขับถ่าย หรือการเบ่งเป็นเวลานาน เพราะทำให้เกิดไส้เลื่อนซ้ำได้ แนะนำให้ทานอาหารที่มีกากใยสูงอย่างผัก ผลไม้ และดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อป้องกันท้องผูก
- ทานอาหารที่มีโปรตีนและวิตามินซีสูง งดของหมักดอง จะช่วยให้แผลหายเร็ว สมานตัวดี
- ใช้มือหรือผ้านุ่มกดประคองแผล ขณะไอ จาม หากมีอาการป่วย ทำให้ไอจามบ่อย ควรรีบพบแพทย์ เพราะอาจกระทบต่อแผลผ่าตัด ทำให้ปวด บวม และตึงแผลได้
- ห้ามทำงานหนักหรือยกของหนักหลังผ่าตัดไส้เลื่อนอย่างน้อย 3 เดือน
- ใส่กางเกงในที่มีความกระชับ เพื่อช่วยประคองแผล
- ทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- สังเกตอาการผิดปกติ ไม่ว่าจะปวดแผลมากผิดปกติ แผลแยก แผลบวมแดง เป็นหนอง มีไข้สูง ปวดท้อง หรือเกิดไส้เลื่อนซ้ำ ควรรีบพบแพทย์
ผ่าตัดไส้เลื่อน เกิดผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อนอะไรได้บ้าง?
การผ่าตัดไส้เลื่อน มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อนบางอย่างได้ ดังนี้
- ผลข้างเคียงทั่วไปจากการใช้ยาชา จะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกปวด ไม่สบายตัว มีรอยช้ำ หรือเลือดออกบริเวณจุดฉีด เป็นอาการแทรกซ้อนหลังผ่าไส้เลื่อนที่ไม่อันตราย แต่ควรระวังหากผู้ป่วยสายตาพร่ามัว กล้ามเนื้อกระตุก มีอาการชาต่อเนื่อง และรู้สึกเจ็บเหมือนเข็มทิ่ม
- ผลข้างเคียงจากยาสลบ อาจทำให้คลื่นไส้ อาเจียนมากกว่าปกติ รู้สึกอ่อนเพลีย และปากแห้ง รวมถึงเจ็บคอจากการใส่ท่อช่วยหายใจ
- แผลผ่าตัดติดเชื้อ มีเลือดไหล
- ผู้ป่วยมีอาการชาหรือผิวหนังไร้ความรู้สึก จากเส้นประสาทผิวหนังถูกทำลาย
- ผู้ป่วยปวดเรื้อรังที่แผลผ่าตัด แต่เป็นอาการที่พบได้น้อยมาก
ผ่าตัดไส้เลื่อน ไม่อันตรายอย่างที่คิด ผ่าแบบส่องกล้องแผลเล็กกว่า ฟื้นตัวได้ไว
ไส้เลื่อนเป็นโรคที่ไม่สามารถหายได้เอง ต้องรักษาด้วยวิธีผ่าตัดไส้เลื่อน เพื่อป้องกันไม่ให้โรคลุกลามจนเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ทั้งยังช่วยลดโอกาสเป็นซ้ำอีกด้วย สำหรับคนที่กังวลเรื่องความเจ็บปวด และไม่อยากพักฟื้นนาน ๆ ขอแนะนำให้เลือกผ่าตัดไส้เลื่อนแบบส่องกล้อง เพราะเป็นวิธีที่ช่วยลดผลกระทบหลังผ่าตัดได้เป็นอย่างดี
หากยังเลือกไม่ได้ว่าจะผ่าไส้เลื่อนแบบส่องกล้องที่ไหนดี สามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่ศูนย์ผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็ก (MIS) โรงพยาบาลพระรามเก้า ซึ่งมีแพทย์ที่มีความชำนาญด้านการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเล็กรอให้บริการ โดยทีมแพทย์และพยาบาลจะคอยดูแลผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง ใกล้ชิด ตั้งแต่ขั้นตอนการตรวจวินิจฉัยโรค การผ่าตัดไส้เลื่อน ไปจนถึงการฟื้นฟูหลังผ่าตัด ช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพ แม่นยำ แผลหายเร็ว ผู้ป่วยกลับไปดำเนินชีวิตตามปกติได้ไว
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
- Facebook : Praram 9 hospital
- Line : @Praram9Hospital
- โทร. 1270
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการผ่าตัดไส้เลื่อน
ผ่าตัดไส้เลื่อน มีโอกาสสำเร็จมากแค่ไหน?
โอกาสสำเร็จของการผ่าตัดไส้เลื่อนขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย โดยเฉพาะหากดูแลตัวเองทั้งก่อนและหลังผ่าตัดอย่างเหมาะสม จะช่วยเพิ่มโอกาสประสบความสำเร็จในการรักษาได้สูง และหลังผ่าตัดแล้วจะมีอัตราการเป็นไส้เลื่อนซ้ำน้อยกว่า 1%
ผ่าตัดไส้เลื่อน ส่งผลต่อสมรรถภาพทางเพศจริงไหม?
โดยทั่วไป การผ่าตัดไส้เลื่อนจะไม่ส่งผลกระทบต่อสมรรถภาพทางเพศแต่อย่างใด ทั้งการแข็งตัว ขนาด ความต้องการทางเพศ รวมถึงจำนวนอสุจิ กลับกันการปล่อยทิ้งไว้ไม่ผ่าตัดจนไส้เลื่อนขาหนีบรุนแรงขึ้น จะไปกดเบียดองคชาต จนมีผลต่อการมีเพศสัมพันธ์ได้
References
Hernia. (2023, February 7). Cleveland clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15757-hernia
Hernia Repair Surgery. (2023, September 21). Cleveland clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/procedures/17967-hernia-repair-surgery
Wint, C., & Higuera, V. (2023, April 17). Everything You Want to Know About a Hernia. Healthline. https://www.healthline.com/health/hernia
